Początki
(1886-1925)
Pierwsza tarcza Arsenalu, z 1888 r.Klub został założony przez
robotników z fabryki zbrojeniowej Woolwich Arsenal Armament
Factory w 1886 r. Nazwali go Dial Square nazwa pochodziła
od placu z zegarem słonecznym (ang. sundial) z 1764 r. umieszczonym
nad bramą wejściową do fabryki. Pierwszy mecz, rozegrany 11
grudnia 1886 r., zakończył się zwycięstwem 6:0 nad Eastern
Wanderers. Jeszcze w tym samym roku klub zmienił nazwę na
Royal Arsenal i pod tą nazwą przez pięć następnych lat brał
udział w lokalnych rozgrywkach i meczach towarzyskich. Kolejna
zmiana nazwy, na Woolwich Arsenal, nastąpiła w roku 1891.
Od tego też momentu drużyna przeszła na zawodowstwo, a od
1893 r. rozpoczęła występy w Football League (2nd Division).
Była wyjątkiem w lidze złożonej głównie z zespołów z północy
i pierwszym klubem, którego siedziba była położona na południe
od Birmingham. W 1895 r. do zespołu dołączyło kilku zawodników
z Nottingham Forest. Gracze ci mieli swoje własne stroje składające
się z czerwonych bluz z długim rękawem, kołnierzykiem i trzema
guzikami, białych spodni do kolan oraz wełnianych skarpet
w niebiesko-białe prążki. Ponieważ w początkach istnienia
klub borykał się z nieustannymi problemami finansowymi, władze
postanowiły dostosować stroje całej drużyny do tych, którymi
dysponowali gracze z Nottingham. W ten sposób przyjęły się,
obowiązujące do dziś, czerwono-białe barwy Arsenalu.
Pierwszy
mecz o punkty
Woolwich Arsenal Newcastle Utd. 2:2
Bramki dla Arsenalu: W. Shaw, A. Elliot
Manor Ground, 2 września 1883
W 1904 r. zespół awansował do pierwszej ligi (1st Division)
i grał w niej przez następnych 9 lat. Przez cały ten czas,
od początku istnienia, klub związany był z południowym Londynem,
z dzielnicami Woolwich i Plumstead, a w tej ostatniej rozgrywał
swoje mecze na różnych boiskach (najdłużej, w latach 1893-1913,
na Manor Ground). W 1913 r. ówczesny prezes, sir Henry Norris,
postanowił przenieść klub w bardziej perspektywiczne miejsce.
Jego wybór padł na północny Londyn, dzielnicę Highbury.
Przy Avenell Road powstał Arsenal Stadium (oficjalna nazwa),
znany potocznie właśnie jako Highbury, na którym Kanonierzy
rozgrywają swoje mecze po dziś dzień. Pierwsze spotkanie
na nowym stadionie odbyło się 6 września 1913 r., a Arsenal
pokonał Leicester Fosse 2:1. Cały sezon nie był jednak tak
dobry w tym samym roku zespół spadł do drugiej ligi. W
1915 r. liga przerwała swoje rozgrywki z powodu I wojny
światowej i wznowiła je cztery lata później. Arsenal znalazł
się nieoczekiwanie w 1st Division i pozostaje w niej bez
przerwy, jako jedyna angielska drużyna, aż do dzisiaj. To
zresztą do dziś główny powód graniczącej z nienawiścią niechęci
pomiędzy kibicami Tottenhamu i Arsenalu. Zaczęło się od
przenosin AFC na północ Londynu, dotychczas zdominowaną
przez Tottenham. Ostatecznie czarę goryczy przelało rozstawienie
zespołów po wojnie. Tottenham zakończył rozgrywki przed
wojną na ostatnim, teoretycznie więc spadkowym, miejscu
w tabeli 1st Div. Ponieważ jednak w 1919 r. ligę powiększono
o 2 zespoły, powinno tam znaleźć się miejsce również dla
Tottenhamu. Zabiegi H. Norrisa sprawiły jednak, że zamiast
nich w 1st Division znalazł się Arsenal, a kibice Tottenham
do dziś mają poczucie, że okradziono ich z ekstraklasy.
Następne
lata to seria przeciętnych wyników zespołu, który balansował
pomiędzy środkiem a dołem tabeli. W 1925 r. klub ledwo uniknął
spadku do drugiej ligi, ale ten moment był też zapowiedzią
pierwszego wielkiego okresu w historii Arsenalu. W tym samym
bowiem roku drużynę przejął legendarny menedżer Herbert
Chapman.
k
Od Herberta Chapmana do lat 60. (1925-1966)
Herbert Chapman przyszedł do Arsenalu z Huddersfield Town
(poprowadził tę drużynę do dwóch mistrzowskich tytułów z
rzędu). Menedżerowi temu klub zawdzięcza nie tylko osiągnięcia
piłkarskie. To za jego czasów wprowadzono nowy układ barw
na oficjalnych strojach, które obowiązują do dziś. Ponoć
na którymś z treningów Chapman zauważył, że jeden z zawodników
założył czerwony bezrękawnik na białą koszulę. To zainspirowało
go do stworzenia nowego zestawu czerwonej bluzy z białymi
rękawami i kołnierzykiem. Po raz pierwszy również na bluzach
pojawił się znak klubu. Drugim niepiłkarskim osiągnięciem
Chapmana było skłonienie władz miejskich do przemianowania
pobliskiej stacji metra, Gillespie Road, na Arsenal. Starą
nazwę można wciąż dostrzec na kafelkach na ścianie stacji.
Ciekawostką jest również fakt, że to Chapman doprowadził
do wyrzucenia z nazwy klubu przedimka the sugeruje się,
że po to, aby na alfabetycznej liście zespołów zajmować
pierwsze miejsce.
Skład
Anglii w meczu z Włochami
Highbury, Londyn, 14.11.1934
Frank Moss (Arsenal)
C. George Male (Arsenal)
Edris Hapgood (Arsenal)
Clifford Britton (Arsenal)
John Barker (Derby County)
Wilfred Copping (Arsenal)
Stanley Matthews (Stoke City)
E. Raymond Bowden (Arsenal)
Edward Drake (Arsenal)
Clifford Bastin (Arsenal)
Eric Brook (Manchester City)
Pod wodzą Chapmana i w pierwszych latach jego następcy,
George'a Allisona, Arsenal całkowicie zdominował ligę, zdobywając
tytuł mistrzowski pięciokrotnie, w tym trzy razy z rzędu
(w 1933, 1934 i 1935 r.). Zaczęło się od drobnych sukcesów
już pod koniec lat 20., kiedy klub zajął drugie miejsce
w lidze w 1926 r. i dotarł do finału Pucharu Anglii w 1927
r. W 1930 r. na półce klubowej trzeba było znaleźć miejsce
dla PA, a już rok później Kanonierzy byli najlepszą drużyną
w kraju. W 1934 r. Anglicy pokonali 3:2 ówczesnych mistrzów
świata Włochów a pierwszej jedenastce drużyny narodowej
wybiegło aż ośmiu graczy Arsenalu! Bramki dla Anglii strzelili
Eric Brook (dwie) i Edward Drake, zaś dla Włoch legendarny
Giuseppe Meazza. Allisonowi udało się jeszcze zdobyć puchar
w 1936 r. i mistrzostwo w 1938 r., ale drużyna powoli wyhamowywała
swój impet i kibice mogli zapomnieć o trofeach na następnych
dziesięć lat.
Podczas
II wojny światowej stadion został zarekwirowany przez obronę
przeciwlotniczą, a za południową trybuną (Clock End) umiejscowiono
balon zaporowy. Na płycie rozgrywali swoje mecze żołnierze,
czasem nawet po dwatrzy spotkania dziennie. Podczas bombardowań
Londynu na północną trybunę (North Bank) spadła niemiecka
bomba. W tym czasie Arsenal rozgrywał swoje mecze na White
Hart Lane, korzystając z uprzejmości lokalnego rywala
Tottenhamu.
Po
przerwie spowodowanej wojną drużynę przejął Tom Whittaker.
Jego rządy to kolejne pasmo sukcesów mistrzostwo w 1948
i 1953 r. oraz Puchar Anglii w 1950 r. Od jego śmierci w
1956 r. rozpoczyna się jednak długi okres niepowodzeń i
dopiero objęcie funkcji menedżera przez Bertiego Mee w 1966
r. przynosi klubowi kolejne sukcesy.
Od Mee do Grahama (1966-1986)
Bertie Mee był wcześniej klubowym lekarzem i nie miał żadnego
doświadczenia w prowadzeniu zawodowej drużyny piłkarskiej.
Już dwa lata po objęciu funkcji menedżera doprowadził jednak
Arsenal do finału Pucharu Ligi Angielskiej (choć zakończył
on się kompromitującą porażką 1:3 z trzecioligowym Swindon
Town), zaś w 1970 r. Kanonierzy osiągnęli pierwszy sukces
na arenie europejskiej. W drugim meczu finału Pucharu Miast
Targowych, w obecności 52 tys. widzów, pokonali RSC Anderlecht
3:0 i, pomimo porażki w pierwszym meczu na stadionie Heysel
1:3, zdobyli to trofeum. Pozostaje ono do dzisiaj zaledwie
jednym z dwóch europejskich pucharów w dorobku Arsenalu.
Następny
sezon należał do najbardziej udanych w dotychczasowej historii
klubu Arsenal po raz pierwszy zdobył podwójną koronę,
czyli mistrzostwo i Puchar Anglii w tym samym roku. Pierwsze
miejsce w tabeli Kanonierzy zapewnili sobie 3 maja 1971
r. zwycięstwem 1:0 nad odwiecznym wrogiem, Tottenhamem,
na jego własnym boisku. A już pięć dni później na Wembley,
po zwycięskiej bramce Charlie George'a, wyższość AFC w finale
PA musiał uznać Liverpool (2:1).
W
następnym sezonie klubowi udało się jeszcze dotrzeć do drugiego
miejsca w tabeli oraz finału PA, ale to był koniec sukcesów
pod wodzą Mee. Również jego następcom, Terry'emu Neillowi
i Donowi Howe'owi, nie udało się osiągnąć nic znaczącego,
choć ten pierwszy zdobył PA w 1979 r. (zwycięstwo 3:2 nad
Manchesterem Utd) oraz doprowadził w 1980 r. zespół do finału
(na stadionie Heysel w Brukseli) Pucharu Zdobywców Pucharów,
w którym jednak po bezbramkowym remisie i rzutach karnych
(5:4) wygrała Valencia.
George Graham (1986-1995)
Wraz z objęciem funkcji menedżera przez George'a Grahama
zaczął się dla Arsenalu okres sporych sukcesów, ale też
nieustannych drwin ze strony kibiców innych klubów. Graham
stawiał bowiem mocno na obronę, a grze jego drużyny często
towarzyszyła przyśpiewka Boring, boring, boring Arsenal
(Nudny, nudny, nudny Arsenal). W świecie Kanonierzy słynęli
wówczas z pułapki ofsajdowej, zaś nadzwyczaj częstym wynikiem
osiąganym przez zespół była wygrana 1:0. Żelaznej konsekwencji
tego stylu klub zawdzięcza jednak sześć trofeów w ciągu
następnych ośmiu lat: Puchar Ligi w 1987 i 1993 r., Puchar
Anglii w 1993 r., mistrzostwo Anglii w 1989 i 1991 roku
oraz Puchar Zdobywców Pucharów w 1994 r. Ten ostatni sukces
Kanonierzy odnieśli po zwycięstwie 1:0 nad włoską Parmą
na stadionie Parken w Kopenhadze i bramce Alana Smitha.
O mistrzostwie kraju w 1989 r. zdecydowała tylko lepsza
różnica bramek od drugiego Liverpoolu, zaś finisz rozgrywek
należał do najbardziej emocjonujących w historii angielskiego
futbolu. Obie drużyny zmierzyły się w ostatniej kolejce
na stadionie Liverpoolu. By zdobyć tytuł Arsenal musiał
wygrać różnicą dwóch bramek. Kanonierzy objęli prowadzenie
na początku drugiej połowy po bramce Alana Smitha. Gdy kibice
Liverpoolu świętowali już zdobycie mistrzostwa, Michael
Thomas w 92' minucie strzelił bramkę na 2:0 zapewniając
tym samym Arsenalowi mistrzostwo Anglii.
Graham
odszedł z klubu w 1995 r., po tym jak na jaw wyszedł fakt,
że przyjął 425 tys. funtów od norweskiego agenta Rune Hauge
za podpisanie kontraktu z jego podopiecznymi Palem Lydersenem
and Johnem Jensenem. Już po jego wyrzuceniu, pod opieką
byłego asystenta Grahama Stuarta Houstona, zespół dotarł
do finału Pucharu Zdobywców Pucharów, ale przegrał z Realem
Saragossa 2:1 po słynnej już bramce Nayima w ostatniej minucie
dogrywki (uderzeniem ze środkowej linii boiska przelobował
bramkarza Kanonierów Davida Seamana).
W
sezonie 1995-1996 zespół przejął Bruce Rioch. Początkowo
nadzieję na dalsze sukcesy dało podpisanie kontraktów z
Dennisem Bergkampem i Davidem Plattem. Szybko jednak okazało
się, że Ian Wright nie może zgrać się z Bergkampem w ataku,
w dodatku na równi pochyłej, w związku ze swoimi problemami
alkoholowymi, znalazł się Tony Adams. Riocha dodatkowo frustrował
fakt, że po aferze Grahama nie miał wolnej ręki w podpisywaniu
kontraktów z zawodnikami. Kilka dni przed rozpoczęciem nowego
sezonu zarząd zupełnie nieoczekiwanie zwolnił Riocha, a
następnie zrobił jeden z najlepszych ruchów w historii,
zatrudniając Francuza Arsene'a Wengera na stanowisku menedżera.
Arsene Wenger (1996-)
Wenger przeszedł do Arsenalu z japońskiej Nagoyi, ale znany
był wcześniej w Europie jako trener AS Monaco. Szybko rozpoczął
budowanie zespołu, sięgając często po swoich rodaków. W
momencie podpisywania kontraktów z Arsenalem byli to często
gracze co najwyżej cenieni, a często nawet mało znani, dopiero
w Londynie dojrzewali do roli prawdziwych gwiazd. Tak było
choćby w przypadku Patricka Vieiry czy Nicolasa Anelki.
Pierwszego szybko uznano za jednego z najlepszych defensywnych
pomocników świata. Drugiemu w karierze czołowego napastnika
przeszkadzał tylko nieokiełznany charakter.
Już
dwa lata po objęciu funkcji menedżera Wenger poprowadził
Arsenal nie tylko do pierwszego po siedmiu latach tytułu
mistrzowskiego, ale również zdobył Puchar Anglii, co dało
Kanonierom drugą podwójną koronę w historii klubu. Następne
lata to nieustanna walka o prymat w Anglii pomiędzy Arsenalem
a Manchesterem Utd. Walka, która nieraz przeradzała się
w otwarty konflikt między piłkarzami, a przede wszystkim
menedżerami obu klubów, wzajemne przytyki oraz ostre starcia
na boisku i poza nim doprowadziły nawet do tego, że władze
ligi zabroniły obu menedżerom jakichkolwiek wartościujących
wypowiedzi, które mogłyby podżegać do konfliktów.
Parada Arsenalu po wygraniu ligi w sezonie 2003/2004Największym
sukcesem Wengera przez 9 lat jego rządów było przede wszystkim
zbudowanie zespołu klasy światowej, z takimi gwiazdami jak
Thierry Henry, Patrick Vieira, Robert Pires, Fredrik Ljungberg
czy Sol Campbell (ten ostatni podkupiony od odwiecznych
rywali Tottenhamu). Przekuło się to z jednej strony na
wymierne sukcesy w Anglii zwycięstwo w lidze w 2002 i
2004 r. czy Puchar Anglii w 2002 i 2003 r. Do tego dochodziły
rekordy statystyczne choćby nieprzerwana porażką passa
49 meczów w lidze, czy zakończenie sezonu 2003/2004 bez
porażki (przed Arsenalem dokonał tego tylko zespół Preston
North End, pierwszy mistrz Anglii w sezonie 1888/1889; PNE
rozegrał wtedy jednak tylko 22 mecze Kanonierzy musieli
zmierzyć się z przeciwnikami 38 razy). Z drugiej strony
wciąż niezaspokojone pozostają apetyty piłkarzy i kibiców
na europejskie zaszczyty. Arsenalowi nie wiodło się dotąd
w pucharach klub nigdy nie awansował do półfinału Ligi
Mistrzów. W najbliższych sezonach podstawowym wyzwaniem
dla Kanonierów będzie więc zarówno dążenie do sukcesu na
arenie europejskiej, jak i utrzymanie czołowej pozycji w
lidze angielskiej, gdzie oprócz Manchesteru Utd. do walki
o prymat włączyła się też londyńska Chelsea, mocno doinwestowana
przez rosyjskiego przedsiębiorcę Romana Abramowicza.
14
lutego 2005 roku doszło do bezprecedensowego w historii
rozgrywek ligi w Anglii wydarzenia. W 16-osobowym składzie
Arsenalu w meczu z Crystal Palace nie było ani jednego Anglika,
a nawet Brytyjczyka (Wenger wystawił siedmiu Francuzów,
trzech Hiszpanów, dwóch Holendrów i po jednym Niemcu, Brazylijczyku,
Kameruńczyku i reprezentancie Wybrzeża Kości Słoniowej).
Podziękowania
dla Wikipedia